مراحل ترخیص کالا وارداتی
ترخیص کالا در سیستم الکترونیکی نگار
انجام تشریفات و مراحل ترخیص کالا وارداتی و همچنین صادرات کالا از کشور بر اساس قانون امور گمرکی و آئین نامه اجرائی آن نیازمند تنظیم اظهار نامه گمرکی و تسلیم آن به گمرک می‌باشد. اظهار کننده موظف است اسناد لازم را از قبیل سیاهه خرید، گواهی مبدأ، اسناد بانکی و سایر مجوزهای مورد نیاز که مقررات و قوانین مربوطه تعیین نموده است به اظهارنامه منضم نماید.
در مراحل ترخیص کالا وارداتی و بر اساس قانون مقررات صادرات واردات ، کالاهای صادراتی و وارداتی به سه گروه زیر تقسیم گردیده است :
- کالای مجاز :کالایی است که صدور یا ورود آن با رعایت ضوابط نیاز به کسب مجوز ندارد.
- کالای مشروط : کالایی است که صدور یا ورود آن با کسب مجوزهای مربوطه امکان‌پذیر میشود.
- کالای ممنوع : کالایی است که صدور یا ورود آن به موجب شرع مقدس اسلام و یا به موجب قانون ممنوع می‌باشد.
در طی مراحل ترخیص کالا وارداتی ، کالایی که برای ورود یا صدور آن اظهارنامه گمرکی تسلیم گمرک گردیده است، به لحاظ انطباق با مندرجات اظهارنامه و اسناد و مدارک و قوانین مربوطه مورد بررسی قرار می‌گیرد. و چنانچه مغایرتی وجود نداشته باشد نسبت به صدور پروانه گمرکی و ترخیص آن اقدام میگردد.
مراحل ترخیص کالا و انجام تشریفات گمرکی صدور برخی کالاهای خاص منحصراً در گمرکات ذیل انجام می گیرد :
- فرش در گمرکات غرب تهران، مهرآباد، کرمان، شیراز، کرمانشاه و مشهد
- پسته در گمرکات کرمان، غرب تهران و مهرآباد
- زعفران در گمرکات مشهد و مهرآباد
- پوست و روده و سالامبور در گمرک جنوب تهران
نظام گمرکی اطلاعات رایانه‌ای (نگار)
گمرک جمهوری اسلامی ایران ضمن تدوین برنامه‌ای جامع جهت اصلاح نظام سنتی خود، با همکاری برنامه عمران سازمان ملل متحد ، تشریفات گمرکی مربوط به طی مراحل ترخیص کالا وارداتی را تا حد ممکن، تسهیل نماید. و بر اساس کنفرانس توسعه و تجارت سازمان ملل متحد مصمم گردید که سیستم موجود کامپیوتری خود را بهبود بخشیده و به منظور تحقق این امر و در مراحل ترخیص کالا ، بهره‌گیری از نظام گمرکی اطلاعات رایانه‌ای (نگار) در دستور کار گمرک ایران قرار گرفت.
با عملیاتی شدن این سیستم در بخش صادرات از تاریخ (۱۷/۱۰/۷۶) و متعاقب آن در بخش واردات از تاریخ (۱۲/۶/۷۷) بسیاری از تشریفات مراحل ترخیص کالا، به‌ویژه مواردی که نیاز به تصمیم‌گیری و نظر کارشناسی ندارد، از طریق رایانه صورت می‌گیرد و با توجه به برخورداری آن از قابلیتها و امتیازات مختلف و متعدد، از روش سنتی پیشین کاملاً متمایز و ممتاز می‌باشد.
سیستم اینترنتی نگار
در مراحل ترخیص کالا وارداتی با سیستم نگار ، میتوان به برخی از مزایا و امتیازات این سیستم اشاره کرد :
- استفاده از فرم بین المللی سند واحد اداری (S.A.D) به عنوان اظهارنامه.
- با توجه به کدگذاری اطلاعات و استفاده از جداول کنترلی مرجع که مشتمل بر مشخصات افراد، کالاها، کشورها می‌باشد، ورود این قبیل اطلاعات و گزارش گیری از آنها سریع‌تر و دقیق‌تر انجام میشود.
- حذف نسخه‌های اضافی اظهارنامه و استفاده از یک فرم استاندارد.
- محاسبه وصولی‌های گمرک از طریق رایانه با حداکثر سرعت و دقت لازم.
- حذف دفتر کوتاژ و اختصاص شماره ثبت به وسیله رایانه
- حذف دفتر ژورنال و اختصاص شماره ثبت به وسیله رایانه
- کنترل مجوزهای لازم جهت ترخیص کالا از طریق ارائه کدهای مربوطه توسط سیستم.
- ارائه انواع گزارشات آماری، اقتصادی، تجاری و گمرکی در کوتاه‌ترین زمان ممکن.
- صدور پروانه ترخیص کالا از طریق رایانه در مراحل ترخیص کالا وارداتی
قابلیت های سیستم اینترنتی نگار
علاوه بر امتیازات یاد شده سیستم نگار مراحل ترخیص کالا وارداتی ، میتوان به قابلیت ها و توانائی های زیر هم اشاره نمود :
- امکان پرداخت حقوق و عوارض گمرکی از طریق سیستم الکترونیکی بانکی
- امکان تعیین ارزیاب از طریق سیستم و تقسیم اظهارنامه‌ها در بین آنها
- امکان انتخاب مسیر ترخیص کالا بر اساس اطلاعات موجود در سیستم (کانالهای سبز، زرد، آبی و قرمز)
- امکان کنترل ترانزیت کالا در مبدأ و مقصد از طریق رایانه
- امکان اظهار کالا از راه دور با استفاده از پست الکترونیکی (E-Mail) و تجهیزات مخابراتی.
- امکان کنترل ارزش کالا با استفاده از سوابق ارزش موجود در رایانه.
- امکان استفاده از حسابهای اعتباری و پیش‌پرداخت در برنامه حسابداری.
- امکان تبدیل اطلاعات اظهارنامه موجود در سیستم به کدهایEDI و فراهم آوردن زمینه مبادله الکترونیکی اطلاعات
- امکان استفاده از برنامه رایانه‌ای فهرست کل بار (مانیفست) جهت کنترل میزان کالاهای وارد شده و تسویه آنها از دفاتر انبار.
- امکان ایجاد ارتباط سیستمی با دفاتر حق العمل کاران ، بانکها ، شرکتهای بیمه و مؤسسات حمل و نقل و فراهم آوردن زمینه ایجاد مرکز تجاری و دستیابی به تجارت بدون کاغذ.
گمرک جمهوری اسلامی ایران مصمم است با استمرار طرح تجهیز گمرکات عمده کشور به نظام گمرکی اطلاعات رایانه‌ای نگار طیف وسیعی از مــسائل و مشکلات موجود گمرکی کشور را حل و فصل نماید و زمینه را برای سهولت در امر مبادلات بازرگانی، واردات و صادرات فراهم سازد، چراکه اعتقاد داریم برای افزایش کارایی بخش تجارت گام اصلی نوسازی نظام گمرکی و تجهیز آن با روشها و امکانات جدید و پیشرفته است.
دستورالعمل اجرایی گردش اظهارنامه وارداتی در پروژه نگار جهت مراجعین
مرحله اول : ورود اطلاعات
در مراحل ترخیص کالا وارداتی و در بخش ورود اطلاعات ، صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به بخش (ورود اطلاعات) مراجعه و با در یافت فرم اولیه اظهار نامه مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستی در متن و ظهر اظهار نامه می نماید ، همکاران گمرکی مستقر در این قسمت آماده کمک به مراجعین جهت رفع اشکالات و پاسخگویی به سوالات مطروحه می باشند، پس از تکمیل اظهار نامه اولیه و تحویل آن به قسمت ورود اطلاعات اظهارنامه وارد سیستم می شود.
قابل ذکر است که اظهار کننده می بایست ارزش کالا و وجوهی را که خود محاسبه نموده به تفکیک در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد کننده با توجه به کد های مندرج در جزوه (سند واحد اداری (s.a.d)) درج نماید که در مراحل ترخیص کالا وارداتی طبعاً این ارقام باید با ارقام محاسبه شده بوسیله کامپیوتر یکسان باشد.
پس از ورود اطلاعات و همچنین ورود هزینه های متعلقه به کالا ، کاربر اظهار نامه موجود در سیستم را از طریق رایانه خود و رایانه مرکزی کنترل و پس از اخذ تائیدیه ، نسبت به ذخیره نمودن اظهارنامه در رایانه کاربر و رایانه مرکزی اقدام می نماید (شماره ذخیره محلی توسط کاربر در قسمت بالای اظهار نامه یادداشت می شود )رایانه مرکزی ضمن ذخیره نمودن اظهارنامه (شماره ذخیره در سرور ) را در خانه شماره ۷درج می کند.
در مراحل مختلف انجام تشریفات گمرگی ، اظهار نامه توسط این شماره عطف و کد اظهار کننده فراخوانی و عملیات لازم بر روی آن انجام می گیرد. پس از پایان مراحل مذکور، اظهار نامه چاپ و به ضمیمه اظهار نامه دستی به صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تحویل داده می شود تا پس از مقابله و کنترل امضاء نماید.
چنانچه در این مرحله مغایرتی مشاهده شود،کاربر توسط شماره ذخیره محلی، اظهار نامه را فراخوانی و نسبت به اصلاح آن اقدام و پس از کنترل محلی و کنترل با سرور، اظهار نامه قبلی را از رایانه محلی خود حذف و اظهار نامه جدید اصلاح شده را جایگزین آن میکند. سیستم به این اظهار نامه جدید شماره عطف جدیدی اختصاص خواهد داد.
مرحله دوم : پذیرش اظهار نامه
در مرحله پذیرش از مراحل ترخیص کالا وارداتی ، اظهار کننده اظهار نامه چاپی و اظهار نامه دستی را همراه با اسناد و مجوزهای مورد نیاز (بر اساس کدهای مندرج در متن اظهار نامه) و فیش بانکی جهت رسیدگی به قسمت پذیرش اظهار نامه در مراحل ترخیص کالا وارداتی تسلیم می نماید.
در این قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالی مورد رسیدگی قرار می گیرد.
مسئولیت صحت مندرجات اسناد و مدارک تسلیمی و کامل بودن آنها به عهده صاحب کالا می باشد.
پس از فراخوانی اظهار نامه از رایانه مرکزی و اقدام نمودن به عملیات ثبت(کوتاژ)، درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رایانه مرکزی،سیستم نسبت به تخصیص یک شماره تحت عنوان شماره ثبت اظهارنامه (کوتاژ) عمل خواهد نمود، در غیر این صورت اظهارنامه جهت اصلاح یا تکمیل به اظهار کننده برگشت داده خواهد شد.
در مراحل ترخیص کالا وارداتی و در چنین حالتی اظهار کننده می بایست به واحد ورود اطلاعات مراجعه تا اصلاحات لازم در اظهار نامه وی انجام ویک چاپ جدید تهیه وبکار گرفته شود. کالا از تاریخ پرداخت مبالغ تعیین شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقی میشود.
صاحب کالا تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سیستم، حق هرگونه تغییر یا اصلاح اظهار نامه را دارد.پس از پذیرش اظهار نامه کلیه اسناد ارائه شده، به استثناء فیش بانکی به اظهار نامه الصاق و لاک و مهر میشود. سپس شماره ثبت در محل مربوطه (قسمت(الف)اظهار نامه چاپی) به طور دستی درج و اظهار نامه تنظیم شده همراه با اسناد ضمیمه جهت انجام کنترلهای گمرکی به قسمت ارزیابی مراحل ترخیص کالا وارداتی ارسال می گردد.
مرحله سوم : کنترل های گمرکی
در این مرحله ارزیابی فیزیکی کالا انجام می شود پس از ارزیابی، ارزیاب نسبت به ظهر نویسی اظهارنامه و کنترل وجوه پرداختی و سایر مقررات اقدام و پس از خاتمه این کنترلها ، متن اظهارنامه را امضاء و آن را به کارشناس سرویس ارزیابی تحویل می دهد.
کارشناس مزبور در صورت صحت اظهار، اظهار نامه را امضاء و به رئیس سرویس ارزیابی تحویل می نماید رئیس سرویس ارزیابی توسط شماره عطف و کد اظهار کننده که در متن اظهار نامه نوشته شده و یا از طریق شماره ثبت اظهار نامه آن را فراخوانی وبا استفاده از رایانه به ارزیابی سیستمی آن مبادرت نموده، شماره ارزیابی تعیین شده توسط سیستم را به صورت دستی در محل مربوطه (قسمت (ب) اظهار نامه) وارد و اظهار نامه را امضاء میکند.
چنانچه عملیات ارزیابی منجر به تغییراتی در اظهار نامه شود، رئیس سرویس ارزیابی یا کارشناس مربوطه نسبت به اصلاح اظهار نامه قبلی که منجر به ایجاد اظهار نامه جدیدی خواهد شد اقدام میکند.
پس از اصلاحیه یا اظهار نامه متمم در یک نسخه چاپ و جهت امضاء و پرداخت تفاوت به صاحب کالا تحویل داده می شود. رئیس سرویس ارزیابی اظهار نامه نهایی اصلاح شده را ارزیابی سیستمی نموده و پس از درج شماره ارزیابی در محل مربوطه (قسمت(ب) اظهار نامه) از مراحل ترخیص کالا وارداتی ، آن را امضاء کرده به واحد صندوق و صدور پروانه ارسال میکند.
مرحله چهارم : پرداخت و ترخیص
پس از ارزیابی سیستمی در مراحل ترخیص کالا وارداتی و امضاء اظهار نامه توسط رئیس سرویس ارزیابی، اظهار نامه و فیش بانکی به صندوق تحویل می شود. صندوقدار ابتدا اظهار نامه مربوطه را از سیستم فراخوانی و مبلغ فیش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سیستم در خانه ۴۷ اظهار نامه مقابله می کند و در صورت تائید،رسید صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه های اظهار نامه در رایانه تکمیل، کنترل و تائید،می نماید. پس از آن فیش بانکی از اسناد جدا و نسبت به چاپ پروانه گمرکی اقدام میشود.
پروانه چاپ شده بوسیله مسئول صندوق مهر و امضاء شده، شماره آن در دفتر مربوطه وارد میگردد سپس با اخذ رسید به صاحب کالا تحویل میشود.
دستورالعمل اجرایی گردش اظهارنامه صادراتی در پروژه نگار جهت مراجعین
مرحله اول :ورود اطلاعات
صاحب کالا یا نماینده قانونی وی به بخش (ورود اطلاعات ) مراجعه و با دریافت فرم اولیه اظهار نامه در مراحل ترخیص کالا وارداتی ، مبادرت به ارائه اطلاعات در خواستی در متن و ظهر اظهارنامه می نماید ، همکاران گمرکی مستقر در این قسمت آماده کمک به مراجعین جهت رفع اشکالات و پاسخگویی به سوالات مطروحه می باشند
پس از تکمیل اظهار نامه اولیه و تحویل آن به قسمت ورود اطلاعات، در این مراحل ترخیص کالا وارداتی ، اطلاعات اظهار نامه وارد سیستم میشود و مراحل ترخیص کالا وارداتی ادامه پیدا می کند.
قابل ذکر است که اظهار کننده می بایست ارزش کالا و وجوهی را که خود محاسبه نموده به تفکیک در ظهر اظهار نامه مربوط به وارد کننده با توجه به کد های مندرج در جزوه (سند واحد اداری (s.a.d) ) درج نماید که طبعاً این ارقام باید با ارقام محاسبه شده بوسیله کامپیوتر یکسان باشد.
در مراحل ترخیص کالا وارداتی و صورت مغایرت این محاسبات با سایر اطلاعات وارد شده در سیستم، قبل از شروع مرحله بعدی می بایست این اختلافات مشخص و بر طرف شود سیستم دارای قابلیت کنترل مشخصات صاحب کالا و اعتبار کارت بازرگانی وی می باشد.با ورود کد کالا سیستم کد اسناد و مجوزهای لازم برای صدور آن کالای خاص را در خانه ۴۴ اظهار نامه وارد میکند که بایستی این کدها بوسیله کارشناسی تطبیق اسناد ملاحظه و از الصاق آن به اظهار نامه اطمینان حاصل نماید.
پس از ورود اطلاعات و همچنین ورود هزینه های متعلقه به کالا. کاربر اظهار نامه موجود در سیستم را از طریق رایانه خود و رایانه مرکزی کنترل و پس از اخذ تائیدیه ، نسبت به ذخیره نمودن اظهارنامه در رایانه کاربر و رایانه مرکزی اقدام می نماید (شماره ذخیره محلی توسط کاربر در قسمت بالای اظهار نامه یادداشت می شود )رایانه مرکزی ضمن ذخیره نمودن اظهارنامه (شماره ذخیره در سرور) را در خانه شماره ۷درج می کند
در مراحل مختلف انجام تشریفات گمرکی، اظهار نامه توسط این شماره عطف و کد اظهار فراخوانی و عملیات لازم بر روی آن انجام می گیرد. پس از پایان مراحل مذکور،اظهار نامه چاپ و به ضمیمه اظهار نامه دستی به صاحب کالا یا نماینده قانونی وی تحویل داده می شود تا پس از مقابله و کنترل امضاء نماید.
چنانچه در این مرحله مغایرتی مشاهده شود ، کاربر توسط شماره ذخیره محلی، اظهار نامه را فراخوانی و نسبت به اصلاح آن اقدام و پس از کنترل محلی و کنترل با سرور، اظهار نامه قبلی را از رایانه محلی خود حذف و اظهار نامه جدید اصلاح شده را جایگزین آن میکند.
مرحله دوم : پذیرش اظهار نامه
اظهار کننده اظهار نامه چاپی را به ضمیمه اسناد مورد لزوم (بر اساس کدهای مندرج در متن اظهار نامه) و فیش بانکی جهت رسیدگی به قسمت پذیرش اظهار نامه تسلیم می نماید. مراحل ترخیص کالا وارداتی
در این قسمت تعلق اسناد به اظهار و وجود اسناد لازمه به صورت اجمالی مورد رسیدگی قرار می گیرد.
مسئولیت صحت مندرجات اسناد و مدارک تسلیمی و کامل بودن آنها به عهده صاحب کالا می باشد.
در مراحل ترخیص کالا وارداتی و پس از فراخوانی اظهار نامه از رایانه مرکزی و اقدام نمودن به عملیات ثبت (کوتاژ)، درصورت مطابقت مندرجات متن اظهارنامه با اطلاعات موجود در رایانه مرکزی، سیستم نسبت به تخصیص یک شماره تحت عنوان شماره ثبت اظهارنامه (کوتاژ) عمل خواهد نمود، در غیر این صورت اظهارنامه جهت اصلاح یا تکمیل به اظهار کننده برگشت داده خواهد شد. در چنین حالتی اظهار کننده می بایست به واحد ورود اطلاعات مراجعه تا اصلاحات لازم در اظهار نامه وی انجام و یک چاپ جدید تهیه و بکار گرفته شود.
کالا از تاریخ پرداخت مبالغ تعیین شده در اظهار نامه، اظهار شده تلقی میشود.
صاحب کالا تا قبل از اختصاص شماره ثبت به اظهار نامه توسط سیستم، حق هرگونه تغییر یا اصلاح اظهار نامه را دارد. مراحل ترخیص کالا وارداتی و پس از پذیرش اظهار نامه کلیه اسناد ارائه شده، به استثناء فیش بانکی به اظهار نامه الصاق و لاک و مهر میشود. سپس شماره ثبت در محل مربوطه (قسمت(الف)اظهار نامه چاپی) به طور دستی درج و اظهار نامه و اسناد ضمیمه به همراه یک برگ اظهار نامه (که به عنوان پروانه صادراتی مورد استفاده قرار می گیرد) جهت انجام عملیات ارزیابی به قسمت ارزیابی ارسال میگردد.
مرحله سوم : کنترلهای گمرکی
در این مرحله ارزیابی فیزیکی کالا انجام می شود پس از ارزیابی، ارزیاب نسبت به ظهر نویسی اظهار نامه و همچنین ظهر نویسی اظهار نامه نهایی (یا پروانه گمرکی) اقدام و آن را به رئیس سرویس ارزیابی صادرات ارائه می کند. رئیس سرویس ارزیابی توسط شماره عطف و کد اظهار کننده که در متن اظهار نامه نوشته شده اظهار نامه مربوطه را فراخوانی و به ارزیابی اظهار نامه توسط سیستم مبادرت نموده و شماره ارزیابی تعیین شده توسط سیستم را به صورت دستی در محل مربوطه(قسمت (ب) اظهار نامه) وارد و اظهار نامه را امضاء میکند.
چنانچه عملیات ارزیابی منجر به تغییراتی در اظهار نامه شود، رئیس سرویس ارزیابی یا کارشناس مربوطه نسبت به اصلاح مراحل ترخیص کالا وارداتی و اظهار نامه قبلی که منجر به ایجاد اظهار نامه جدیدی خواهد شد اقدام میکند.
سپس اظهار نامه اصلاح شده در یک نسخه چاپ و ضمیمه اظهار نامه قبلی شده تا صاحب کالا پس از امضاء آن به رئیس سرویس ارزیابی مراجعه نموده و نسبت به ارزیابی سیستمی و امضاء آن اقدام کند.
مرحله چهارم : پرداخت و ترخیص
پس از ارزیابی سیستمی و امضاء اظهار نامه توسط رئیس سرویس ارزیابی، اظهار نامه و پروانه گمرکی ظهر نویسی شده ، مراحل ترخیص کالا وارداتی و فیش بانکی به صندوق تحویل می شود. صندوقدار ابتدا اظهار نامه مربوطه را از سیستم فراخوانی و مبلغ فیش ارائه شده را با مبلغ محاسبه شده توسط سیستم در خانه ۴۷ اظهار نامه مقابله می کند و در صورت تائید، رسید صندوق را بر اساس اطلاعات مندرج در خانه های اظهار نامه در رایانه تکمیل، و پس از کنترل و تائید چاپ و امضاء نموده، به اظهار کننده ارائه می دهد.
پس از مراحل ترخیص کالا وارداتی ، فیش بانکی از اسناد جدا و شماره کوتاژ اظهار نامه را در ظهر فیش جهت برقراری ارتباط بین فیش اظهار نامه درج می کند. سپس اقدام به چاپ پروانه گمرکی بروی اظهار نامه ظهر نویسی شده کرده آن را به همراه سایر اسناد و اظهارنامه به استثنا، فیش بانکی جهت امضا، رئیس سرویس ارزیابی به قسمت کنترلهای گمرکی تحویل می نماید.
منبع : پرتال رسمی گمرک جمهوری اسلامی ایران
مراحل ترخیص کالا
روش ترخیص کالا از گمرک
